ويروس HIV چيست؟



Human Immunodeficiency Virus به معني ويروس نقص ايمني انسان است. اولين بار در سال 1981 در آمريکا پنوموني ناشي از پنوموسيستيس کاريني در پنج مرد همجنس باز که قبلا سالم بودند مشاهده شد تا اين که در سال 1983 HIV از يک بيمار لنفادنوپاتي جدا شد و در سال 1984 ثابت شد که اين ويروس عامل مسبب AIDSمي باشد.

ويروس HIV از خانواده رترو ويروسها و از زير خانواده لنتي ويروس ها مي باشد ويروسهاي نقص ايمني انسان HIV-1 و HIV-2 که ويروسهاي سيتوپاتيک مي باشند.

در ميکروسکوپ الکتروني اين ويروس به شکل دوازده وجهي ديده مي شودبا خارهاي سطحي متعددداراي دوپوشش پروتئيني و اصلي وراي غشايي مي باشد. ويريون از سطح سلولهاي آلوده جوانه مي زند وبه محيط بيرون آزاد مي شود. به همين علت است که ويروس HIV بطور مداوم پوشش خود را عوض مي کند و به هنگام جوانه زدن از غشاي سلول ميزبان انواع متفاوتي پروتئين و گليکو پروتئين جدا مي کند که ترکيب آن منحصر به فرد مي باشد. در شکل شماتيک از ويروس بطور واضح لايه ها و هسته ي ويروس قابل مشاهده است. دو قطعه RNA که بصورت جدا از هم در مرکز ويروس مستقر هستند . اين ويروسها حاوي آنزيم ريورس ترانس کريپتاز معکوس هستند و به کمک همين آنزيم است که پس از ورود به داخل سلول مي توانند از روي RNA ژنوم دورشتهاي DNA را سنتز کنند . پس از اين مرحله DNA سنتز سده به هسته سلول ميزبان رفته و توسط آنزيم هاي خود در DNA سلول ميزبان رخنه مي کنند و سيستم همانند سازي کننده ميزبان را وادار به همانند سازي از ژنوم خود کرده و در مراحل بعدي به شدت زياد اجزاي ويروس HIV به سرعت سنتز مي شود وبا پديده جوانه زدن ازسلول ميزبان سبب آسيبهاي جدي به غشاي سلول ميزبان شده ودر نهايت سلول ليز مي شود. و به اين جهت که سلول هاي ميزبان ويروس گلبولهاي سفيد مي باشد سبب کاهش شديد اين سلولها شده ودر اثر برخورد يک بيماري عفوني بدن نمي تواند از خود دفاع کند . حتي در اثر يک سرماخوردگي ساده احتمال مرگ وجود دارد.



نماي شماتيک از يک ويروس HIV :





سيستم دفاعي بدن مجموعه اي از سلول ها است که در بدن شما با ويروس ها و عفونت ها مقابله مي کند. در انسان، سيستم دفاعي بدن معمولا ويروس ها را به سرعت يافته و سريع مي کشد.
اشخاص٬ آلودگي به HIV را از شخص ديگري که پِيش از اين آلوده شده است دريافت مي کنند. و همينطور مي توانند آلودگي به ويروس را به اشخاص ديگر انتقال دهند.



مراحل مختلف عفونت باHIV :

ويروس ايدز (HIV) سلولهاي سيستم ايمني را آلوده مي‌كند.T- helper lymphocyte (لنفوسيت T كمك كننده) سلول اصلي است كه توسط HIV آلوده مي‌شود. سلول T- helper يك سلول سرسخت در سيستم ايمني است و با تمامي ديگر سلولهاي سيستم ايمني همكاري مي‌كند. بنابراين صدمه يا از بين رفتن سلول T- helper تاثير جدي در سيستم ايمني مي‌گذارد. در سطح اين سلول ها مولکولي به نام CD4 وجود دارد. به همين اين خاطر به سلول T- helper، لنفوسيت CD4+ يا CD4+ Lymphocyte هم گفته مي‌شود. HIV براي ورود به سلول T- helper به مولکول CD4 سطح سلول متصل شده و آنرا آلوده ميکند.

وقتي كه سلول T- helper با HIV آلوده شد، HIV در آن تكثير پيدا مي‌کند و طي 6-2 روز سلول آلوده مي‌ميرد و ويروسها آزاد شده و سپس وارد سلولهاي T- helper ديگري مي‌شوند و آنها را آلوده مي‌كنند. در مبارزه با اين فرآيند سيستم ايمني بسرعت HIV و سلول‌هاي آلوده با HIV را مي‌كشد و سلولهاي T- helper از دست رفته را جايگزين مي‌كند.

بطور كلي، مراحل آلودگي با HIV به 4 مرحله تقسيم مي‌شود:

1 – عفونت اوليه

2 – مرحله بدون علامت باليني

3 – مرحله علامتدار عفونت با HIV و

4 - پيشروي از HIV تا AIDS

علائم بيماري چگونه ظاهر مي شود؟

با کاهش قدرت سيستم دفاعي به مرور زمان بدن مستعد ابتلا به عفونتها، بيماريها و سرطانهايي مي شود که به طور معمول در افراد عادي ديده نمي شوند.اين بيماريها بصورت بيماريهاي ريوي، اسهالهاي شديد و‌ تبهاي مزمن طولاني، کاهش وزن،‌ اختلالات شخصيتي،‌ بيماريهاي مغزي و پوستي خود را نشان می دهندکه درنهايت منجر به مرگ فرد مبتلا خواهد شد.

علائم آلودگي با HIV بسيار پيچيده است و داراي مراحل چندي است كه الزاماً همه آنها در افراد آلوده مشاهده نمي شود. اين مراحل عبارتند از: -----------------

الف) مرحله عفونت اوليه HIV :

در اغلب موارد در صورتي كه تعداد كافي ويروس ايدز وارد بدن فردي شود ، بعد از چند هفته علائمي شبيه سرماخوردگي ظاهر ميگردد. اين مرحله چند هفته طول مي‌كشد و با علائمي نظير تب، گلودرد، بزرگي غدد لنفاوي، درد مفاصل و عضلات، سر درد، ضعف و بي حالي، بي اشتهايي، تهوع و استفراغ، كاهش وزن، اسهال و گاهي دانه هاي جلدي و يا تظاهرات عصبي همراه است.

اين علائم اختصاصي نبوده و شباهت كاملي با نشانه هاي بسياري از بيماريهاي ديگر دارد و چون خودبخود ظرف يك تا دو هفته بهبودي حاصل ميگردد، كمتر اتفاق مي افتد كه بيماري دراين دوره تشخيص داده شود. در حدود 20% موارد شدت علائم به گونه‌اي است كه فرد به پزشك مراجعه مي‌كند ولي معمولاً تشخيص داده نمي‌شود و حتي اگر تست HIV آنتي بادي در اين موقع انجام شود ممكن است هنوز مثبت نباشد.

طي اين مرحله مقدار زيادي HIV در خون محيطي فرد وجود دارد و سيستم ايمني با توليد پادتن ها (آنتي بادي ها) و لنفوسيتهاي سلول كش (لنفوسيتهاي سيتوتوكسيك) شروع به پاسخ در برابر ويروس مي‌كنند.

از هنگام ورود ويروس ايدز تا مثبت شدن نتيجه آزمايشگاهي كه نشانگر آلودگي فرد است حدود 2 تا 12 هفته و گاهي تا 16 ماه طول مي كشد. در اين فاصله زماني، فرد آلوده بوده و ممكن است سايرين را آلوده كند.

ب) مرحله بدون علامت باليني :

پس از بهبودي خودبخودي مرحله حاد، بيمار وارد مرحله بدون علامت مي شود كه بر حسب نوع ويروس آلوده كننده از 10 تا 17 سال (بطور متوسط 10 سال) طول مي كشد. همانطور كه از نام اين مرحله پيدا است، بدون هر گونه علامتي است هرچند ممكن است غدد متورم لنفاوي هم وجود داشته باشند (لنفادنوپاتي). اين مرحله نزد كودكان كوتاهتر است. سطح HIV در خون محيطي به سطح بسيار پائيني كاهش مي‌يابد ولي بيماري همچنان مسري است و آنتي بادي HIV در خون قابل ارزيابي است. كنترل انتشار ويروس در اين مرحله مشكل است.تحقيقات اخير نشان داده است كه HIV طي اين مرحله غير فعال نيست و در غدد لنفاوي بسيار فعال است. تعداد زيادي از سلولهاي T- helper آلوده شده و مي‌ميرند و ويروس فراواني توليد مي‌شود.

تست آزمايشگاهي جديدي وجود دارد كه مقدار ناچيز HIV كه از غدد لنفاوي آزاد مي‌شود را اندازه مي‌گيرد اين تست HIV-RNA را اندازه مي‌گيرد (RNA ماده ژنتيكي HIV مي‌باشد) اين تست را تست بارگيري ويروس (viral load test) مي‌گويند که نقش بسيار مهمي در درمان آلودگي با HIV دارد.

ج) مرحله علامتدار عفونت HIV:

با گذشت زمان، سيستم ايمني توان خود را از دست مي‌هد كه به 3 دليل عمده زير است.

1 – بافتها و غدد لنفاوي بدليل سالها فعاليت، آسيب مي‌بينند

2 –HIV جهش پيدا مي‌كند و آلوده كنندگي‌اش تشديد مي‌شود به عبارت ديگر براي تخريب سلولهاي ، T- helper قوي تر و متنوع تر مي شود .

3 – بدن توانايي جايگزيني سلولهاي T – helper از دست رفته را ندارد.

با ايجاد نقص در سيستم ايمني، علائم بوجود مي‌آيند که در آغاز بسياري از علائم خفيف هستند. ولي با تحليل سيستم ايمني، علائم تشديد مي‌شوند.

دراين مرحله غدد لنفاوي به صورت بزرگ شده و به شكل قرينه و بدون درد در بيش از دو نقطه بدن بجز ناحيه كشاله ران ظاهر مي شود و حداقل 3 ماه باقي مي مانند.

قبل از بروز علائم نهايي ايدز در بيمار ، عوارضي ظاهر مي شود كه به آن علائم مربوط به ايدز مي گويند و عبارتند از:

• كاهش وزن بيشتر از 10 درصد وزن سابق

• اسهال به مدت بيشتر از يك ماه

• تب به مدت بيشتر از يك ماه

• عرق شبانه

• خستگي، بي حالي و ضعف

اين علائم را مقدمه استقرار كامل ايدز كه پايان طيف بيماري مي باشد، به حساب مي آورند. در برخي موارد بي قراري، بي اشتهايي، دل درد، سردرد وجود دارد و تغييرات عصبي منجر به از دست دادن حافظه و آسيب اعصاب محيطي مي شود. اين علائم معمولاً متناوب است ولي كاهش وزن در اكثر بيماران وجود دارد و پيشرونده هم مي باشد. بسياري از بيماران در اين مرحله دچار ضايعات پوستي، مخاطي و ضايعات دائم و يا عود كننده دهاني و يا ناحيه تناسلي به علت ويروسهاي مختلف مي شوند.



پيشروي از HIV تا AIDS

با آسيب بيشتر سيستم ايمني، بيماري به سمت بدتر شدن پيش مي‌رود تا اينكه تشخيص ايدز مطرح شود. ايدز، به مرحله نهايي آلودگي با HIV گفته ميشود. در اين مرحله به علت كاهش شديد قدرت دفاعي بدن، شخص، مستعد ابتلا به بسياري عفونتها و سرطانها مي شود كه علائم بسيار متنوعي دارند و درنهايت بيمار را از پاي در مي آورند.

در حال حاضر در انگلستان تشخيص ايدز وقتي تأييد مي‌شود كه فرد HIV مثبت تعداد خاصي از عفونتهاي فرصت طلب يا سرطانها را بروز مي‌دهد اگر چه فرد HIV مثبت مي‌تواند بشدت بيمار باشد ولي تشخيص ايدز نداشته باشد.



عفونتهاي فرصت طلب و سرطانها كجا رخ مي‌دهند؟

مرحله علامتدار عفونت با HIV اغلب بدليل عفونتهاي فرصت طلب و سرطانهايي است كه بطور طبيعي سيستم ايمني جلوي آنها را مي‌گيرد. اين بيماريها تقريباً در تمام بدن مي‌تواند رخ دهند ولي نمونه‌هاي شايع آن در جدول زير آورده شده است.

همانطور كه در جدول زير نشان داده شده است مرحله علامتدار عفونت HIV اغلب با درگير كردن چندين سيستم مشخص مي‌شود. درمان عفونت خاص يا سرطان اغلب انجام مي‌شود اما علت زمينه اي كه عملكرد HIV است سيستم ايمني را تضعيف مي‌كند. تا زمانيكه خود HIV کنترل نشود علائم سركوب سيستم ايمني بسمت بدتر شدن پيش مي رود.



سيستم مرحله بندي بيماري ، سازمان جهاني بهداشت (WHO)

سازمان جهاني بهداشت روشي براي تعريف افراد HIV مثبت در مراحل مختلف بر اساس علائم باليني دارد كه بعنوان سيستم مرحله بندي WHO براي عفونت HIV و بيماري ايدز شناخته مي‌شود.

سيستم مرحله بندي بيماري براي عفونت و بيماري HIV در نوجوانان و بالغين:
مرحله باليني يك:

1. بدون علامت

2. لنفادنوپاتي منتشر و پايدار

مرحله باليني دو:
كاهش وزن كمتر از 10% كل وزن بدن
تظاهرات پوستي مينور مثل درماتيت سبورئيك، خارش، زخم هاي دهاني عودكننده، عفونت قارچي ناخن
هرپس زوستر در پنج سال گذشته
عفونت هاي دستگاه تنفسي فوقاني عود كننده مثل سينوزيت چركي و غيره

مرحله باليني سه:
كاهش وزن بيش از 10% كل وزن بدن
اسهال طول كشيده بدون توجيه( بيش از يك ماه)
تب طول كشيده بدون توجيه ( مداوم يا گهگاهي) بيش از يك ماه
برفك دهاني
لوكوپلاكي پرزي دهاني
سل ريوي در يك سال اخير
عفونت هاي باكتريايي شديد (‌پنوموني، پيوميوزيت)

مرحله باليني چهار:
سندروم تحليل منتشر بدن
پنوموني پنوموسيستيس كاريني
توكسوپلاسموز مغز
كريپتوسپوريديوز و/يا ايزوسپوريازيس با اسهال براي بيش از يك ماه
كريپتوكوكوز خارج ريوي
بيماري سيتومگالو ويروسي ارگاني غير از كبد، طحال، غدد لنفاوي
عفونت با هرپس سيمپلكس پوستي مخاطي بيش از يك ماه يا احشايي براي هر مدت زماني
لوكوانسفالوپاتي پيشرونده چند كانوني
كانديدياز مري، تراشه، برونش يا ريه
مايكوباكتريوز آتيپيك منتشر
سپتي سمي سالمونلاي غيرتيفوئيدي
سل خارج ريوي
لنفوم
ساركوم كاپوشي
انسفالوپاتي HIV
سرطان مهاجم گردن رحم






در خصوص كودكان طبقه بندي باليني سازمان بهداشت جهاني به شرح زير است:


مرحله باليني يك:

1. بدون علامت

2. لنفادنوپاتي منتشر

مرحله باليني دو:

1. اسهال مزمن بدون توجيه

2. كانديدياز شديد پايدار يا عود كننده بعد از دوران نوزادي

3. كاهش وزن يا نارسايي رشد

4. تب پايدار

5. عفونت هاي باكتريايي شديد و عود كننده

مرحله باليني سه:

1. عفونت هاي فرصت طلب نشانگر ايدز

2. نارسايي رشد شديد

3. انسفالوپاتي پيشرونده

4. بدخيمي

5. سپتي سمي يا مننژيت عود كننده






بطور کلي ميتوان گفت که علايم اصلي و فرعي مرحله نهايي آلودگي با HIV يعني "ايدز" اينها هستند (البته در صورت مشاهده هر کدام از علايم زير با پزشک مشورت کنيد):



علائم اصلي ايدز:
• كاهش وزن بيشتر از 10 درصد
• اسهال مزمن بيشتر از يك ماه
• تبهاي متناوب يا ثابت بيش از يك ماه


علائم فرعي ايدز:
• سرفه پايدار به مدت بيش از يك ماه
• عفونت پوستي منتشر همراه با خارش
• تبخالهاي عود كننده
• برفك دهاني
• عفونت تبخالي مزمن پيشرونده و منتشر
• بزرگ شدن عمومي غدد لنفي





راه ‌هاي پيشگيري از HIV پس از آلوده شدن به ويروس کدامند؟

اقدامات پيشگيري از HIV را مي توان در ابعاد متعددي بررسي کرد اولين و مطمئن ترين راه مراقبت در مقابل در يافت ويروس مي باشد . اما اگر ويروس وارد بدن شده باشد. اقدامت گسترده اي را درمقابله با عفونت هاي فرصت طلب انجام داد. در هر حال بطور اجمالي سه مورد زير پيشنهاد مي گردد:

1- پيشگيري از عفونت‌هاي فرصت طلب در افراد آلوده به HIV
2- پيشگيري از عفونت HIV در گروه‌هاي در معرض خطر
3- پيشگيري از عفونت HIV در جمعيت عمومي



1- با توجه به اينكه مهمترين پيامد آلودگي به HIV، بروز عفونت‌هاي فرصت طلب مي‌باشد، لذا بايد تا حد امكان از ايجاد اين عفونت‌ها در افراد HIV مثبت جلوگيري كرد. براي اين هدف دو كار مي‌توان انجام داد :

الف- پيشگيري دارويي : در مورد بعضي از عفونت‌هاي فرصت طلب مثل سل، مي‌توان با تجويز داروهايي از بروز آنها در افراد HIV مثبت و مبتلا به ايدز جلوگيري كرد.
ب- واكسيناسيون: با واكسيناسيون افراد HIV مثبت مي‌توان از بروز عفونت‌هايي مثل ذات الريه، ديفتري و كزاز، آنفولانزا و... پيشگيري نمود.

2- بعضي از افراد و گروه‌ها مثل معتادين تزريقي، كاركنان بهداشتي درماني، نوزادان متولد شده از مادران HIV مثبت، مبتلايان به عفونت‌هاي آميزشي و افراد با رفتارهاي جنسي پرخطر در معرض خطر بالاي آلودگي به HIV قرار دارند. لذا بايد توجه بيشتري به اين افراد مبذول داشت.

الف- زنان HIV مثبت بايد تا حد امكان از باردار شدن خود جلوگيري كنند. لذا توصيه مي‌شود كه در اين افراد از دو روش پيشگيري از بارداري به طور همزمان (Double method) استفاده گردد تا احتمال بارداري به حداقل برسد.......................................................................................................................
با اين حال اگر خانم HIV مثبت باردار شود با تجويز داروهاي ضد ويروسي در زمان بارداري سعي مي‌شود از انتقال HIV به جنين وي جلوگيري شود. البته تجويز اين داروها در زمان حاملگي همراه با خطراتي مي‌باشد، ضمن آنكه اين داروها بسيار گران و كمياب مي‌باشند. همچنين در نوزدان متولد شده از مادران HIV مثبت مي‌توان از داروهاي ضد ويروسي استفاده کرد.

ب- كاركنان بهداشتي درماني يكي از گروهاي در معرض خطر آلودگي به HIV مي باشند. لذا دستورالعمل‌هايي تحت عنوان ”احتياطات استاندارد“ تدوين شده است كه تمامي كاركنان بهداشتي درماني بايد آنها را به كار ببندند تا خطر انتقال HIV در آنها به حداقل برسد.

ج- يكي ديگر از گروه‌هاي پرخطر، معتادين تزريقي مي‌باشند كه بدليل استفاده مشترك از سرنگ و سوزن و رفتارهاي پرخطر ديگر، منبع مهم آلودگي به HIV در كشور به شمار مي‌روند. اقدامات پيشگيرانه در اين گروه شامل تشويق و ترغيب معتادين به ترك، تغيير اعتياد تزريقي به روش‌هاي كم خطرتر و در نهايت توزيع سرنگ و سوزن و كاندوم رايگان در بين آنها مي‌باشد. از اين اقدامات بعنوان راهكارهاي ”كاهش آسيب“ ياد مي شود.

د- ابتلا به عفونت‌هاي آميزشي مثل سوزاك، سيفيلس و... خطر انتقال HIV را به دنبال دارد. از طرف ديگر درمان عفونت‌هاي آميزشي خطر احتمال آلودگي به HIV را كم مي‌كند. لذا تشخيص و درمان كامل عفونتهاي آميزشي در مبتلايان به آنها يكي از مهمترين اقدامات پيشگيري به شمار مي رود.


هـ- افرادي كه رفتارهاي پرخطر به ويژه رفتارهاي پرخطر جنسي دارند لازم است كه تحت مشاوره قرار گيرند تا از خطرات آلودگي به HIV آگاه شوند و در صورت لزوم آزمايشات تشخيصي به طور داوطلبانه از آنها به عمل آيد.



3- پيشگيري از عفونت HIV در جمعيت عمومي شامل:

الف) آموزش همگاني در مورد HIV و ايدز و رفتارهاي پرخطر مرتبط با آن .

ب) تأمين سلامت خون و فرآورده‌هاي خوني .

مهمترين موضوع در آموزش رفتارهاي پرخطر، آموزش رفتارهاي جنسي سالم مي‌باشد.
ابتدا بايد ببينيم رفتار جنسي ناسالم و پرخطر چيست؟ رفتار جنسي ناسالم (Unsafe Sex) هر گونه تماس جنسي را مي‌گويند كه در آن فرد از سلامت خود يا شريك جنسي خود ‌آگاه نباشد. مشكل از اين جا ناشي مي‌شود كه آگاهي از سلامت خود يا ديگران به راحتي امكان پذير نيست. بعنوان مثال؛ در حدود 90 درصد افراد HIV مثبت از آلوده بودن خودشان اطلاعي ندارند. از طرف ديگر؛ منفي بودن آزمايشات تشخيصي در ابتداي آلودگي با HIV نمي‌تواند دليل سالم بودن فرد باشد زيرا نتيجه اين آزمايشات در اوايل دوره آلودگي معمولاً منفي مي‌باشد. پس چاره چيست؟................................................................
براي آگاهي از سلامت افراد بايد به رفتارهاي آنها توجه كرد. اگر فردي از رفتارهاي پرخطر آگاهي داشته باشد بهتر مي‌تواند در خصوص سلامت خود يا شريك جنسي خود قضاوت كند. داشتن رفتارهاي پرخطر احتمال آلودگي به HIV و ساير عفونت‌هاي‌آميزشي را بيشتر مي کند.

چيزي نمي‌تواند HIV ايجاد كند :

HIV خلق نمي شود. بعنوان مثال٬ رابطه جنسي بدون محافظ تنها در صورتي خطرناک است كه يك شريک جنسي با ويروس آلوده باشد. اگر شريک جنسي شما HIV منفي است هر نوع رابطه و فعاليت جنسي بين شما نمي‌تواند سبب آلودگي شما به HIV گردد، بعنوان مثال داشتن رابطه تماس مقعدي

sex) (analنمي‌تواند HIV خلق كند و يا بعنوان مثال شما بوسيله masturbation (استمنا) به HIV آلوده نخواهيد شد.

خطر در تماس هاي جنسي بيشتر درعدم شناخت کافي سوابق خوني شريک جنسي شماست. در هر صورت براي اطمينان از کاندوم استفاده کنيد. مگر تا زماني که مطمئن باشيد که هيچ کدام از شما شريک جنسي ديگري ندارد و قبلاً آلوده به ويروس نشده است.


تماسهاي شغلي چه نکاتي را بايد رعايت کرد:

۱- انتقال HIV از راه پوست سالم در هيچ مكان يا شرايطي به اثبات نرسيده است .
2- هيچگونه خطر انتقال HIV از راه تماس نزديك با بيماران، مواجهه با قطرات پخش شده در هوا و حتي تماس با سطوح محيطي مشاهده نگرديده است .
3- تقريبا تمام موارد قطعي انتقال HIV مربوط به خون يا ديگر مايعات آلوده به خون بوده و تنها دو مورد انتقال غير اين راه بوده است (يك مورد در اثر مايع جنب خوني وديگري دراثر كشت غليظ شده HIV) .........................................................
4- تاكنون هيچ مورد انتقال شغلي از راه ترشحات مهبل، مني و شير گزارش نشده است، باوجود اين مسئله ، بايستي درتمام تماسها اصول احتياطات استاندارد را رعايت نمود.
5- تاكنون هيچ مورد انتقال HBV و HIV از راه تنفس دهان به دهان گزارش نشده است ولي براي پيشگيري از انتقال عفونت هرپس سيمپلكس و نايسريامننژيتديس و احتمال تئوريك انتقال HIV و HBV در اين موارد از ماسكهاي مخصوص استفاده شده و بعد از مصرف ضد عفوني گردند. ............................................................
6-رعايت احتياطات استاندارد در موارد جراحي تا 93% از تماس باخون پيشگيري مي نمايد. ..............................................................................................

تماس هاي شغلي كه مي تواند موجب انتقال HIV شود عبارتند از :.......................
1-آسيبهاي مربوط به تماس جلدي مثل فرورفتن سوزن يا بريدگي توسط سوزن يا اشياء تيز ديگر... .........................................................................................
2-آ لودگي غشاء هاي مخاطي.... ..........................................................
3-آلودگي پوست غير سالم يا آسيب ديده از طريق خراشيدگي يا درماتيت ها (البته در پوست منافذ غير قابل تشخيص وجود دارد كه گاهي HIV از اين منافذ مي تواند وارد شود) .. ............................................................................................
منابع HIV شامل خون ،مايعات خوني بافت ها و ديگر مايعات بدن نظير مني ، ترشحات واژينال، مايع مغزي-نخاعي٬ مايع سينوويال، پريتونئال پريكارديال و مايع آمنيوتيك كه همه اينها مي توانند موجب انتقال عفونت HIV به ديگران شوند. در خصوص بزاق به طور كلي تماس با بزاق يك فرد آلوده به HIV در صورتي كه خون قابل روئيت در آن وجود نداشته باشد بعنوان يك عامل خطر آفرين براي انتقال HIV مطرح نمي شود تماس با اشك، عرق ادرار و مدفوع غير خوني شخص آلوده نمي تواند به عنوان عامل خطر آفرين انتقال HIV محسوب گردند............................................................
HIV از طريق شير انسان آلوده مي تواند به نوزاد يا كودك منتقل شود. اما تماس با شير انسان بعنوان يك تماس شغلي براي انتقال HIV درنظر گرفته نمي شود مطالعات نشان داده است كه متوسط خطر انتقال HIV توسط سوزن و يا ديگر آسيبهاي جلدي توسط اشياء تيز آلوده به HIV حدود 0.32% است .



تشخيص آلودگي به HIV :

سه نوع كلي آزمايش (تست) تشخيصي HIV وجود دارد که عبارتند از:

1 -– تست آنتي بادي HIV يا (HIV antibody test) : اين تست نشان مي‌دهد كه فرد با HIV آلوده شده است يا نه ( كه اطلاعات اين قسمت بر روي اين تست٬ متمركز شده است)

2 -– تست آنتي ژن P24 يا ( P24 antigen testing) : اين تست بطور اوليه براي غربالگري نمونه‌هاي خون استفاده مي‌شود ولي در برخي مناطق بعنوان تست تشخيصي HIV بكار مي‌برند.

آنتي ژن P24 ، يك پروتئين است كه جزئي از ساختمان HIV مي‌باشد و در مراحل اوليه عفونت، به مقدار زياد توليد مي‌شود و بوسيلة تستهاي تشخيصي مي‌توان آن را در خون آشكار كرد. تست P24 مي‌تواند آلودگي با HIV را قبل از "تست آنتي بادي "HIV آشكار كند بنابراين تست آنتي ژن P24 در تشخيص HIV در مراحل اوليه بكار مي‌رود.

3 – تست ميزان ويروس (HIV Load test) : اين تست هنگامي استفاده مي‌شود كه شخص از آلوده بودن خود با HIV آگاه است و با اين تست ميزان ويروس در خون مشخص مي‌شود.



آزمايش تشخيصي HIV:

آزمايش تشخيص HIV به جستجوي آنتي باديهاي موجود در خون مي‌پردازد. وقتي HIV (كه يك ويروس است) وارد بدن شخصي شود يك ماده شيميايي خاصي در بدن فرد ساخته مي‌شود كه آنتي بادي ناميده مي‌شود. آنتي باديها، پاسخ بدن به عفونت هستند بنابراين اگر در خون شخصي٬ آنتي بادي بر عليه HIV وجود داشته باشد اين بدان معني است كه او با HIV آلوده است در اكثر موارد 3 ماه طول مي‌كشد تا اين آنتي باديها بوجود آيند ( در موارد نادر تا 6 ماه در موارد بسيار نادرتر بيشتر از 6 ماه طول مي‌كشد تا آنتي باديها بوجود آيند)

انجام تست قبل از 3 ماه از زمان تماس با ويروس ، نتايج نامشخص دارد و فرد آلوده ممكن است هنوز آنتي بادي بر عليه ويروس نساخته باشد.

فاصله زماني بين آلوده شدن تا ساخت آنتي بادي را دوره پنجره (window period) گويند در دورة پنجره، افراد آلوده با HIV در خونشان آنتي بادي ندارند و بوسيلة تست HIV تشخيص داده نمي‌شود٬ هر چند كه ممكن است سطح بالايي از HIV در خون، ترشحات جنسي يا شير پستانشان وجود داشته باشد.

در دورة پنجره، HIV مي‌تواند از فرد آلوده به فرد ديگر منتقل شود هر چند كه تست HIV، آلوده بودن وي را مشخص نمي‌كند. بنابراين بهترين راه اين است كه تست HIV حداقل 3 ماه بعد از در معرض خطر قرار گرفتن با HIV، انجام شود. برخي مراكز تشخيصي جهت اطمينان خاطر بيشتر، انجام آزمايش مجدد را در ماه 6 توصيه مي‌كنند. همچنين، بسيار مهم است كه طي دوره زماني انجام تست HIV ، فرد مجدد در معرض خطر HIV قرار نگيرد. اين تست هنگامي دقيق است كه بين زمان مواجهه با HIV و انجام تست٬ مواجهه مجددي رخ ندهد.

تنها راه مطمئن جهت تعيين آلودگي با HIV انجام تست آنتي بادي HIV مي‌باشد و از روي علائم باليني نمي‌توان آلودگي با HIV را تعيين كرد.



دلايل انجام دادن تست HIV چيست؟

بسياري از كساني كه تست HIV انجام داده‌اند بي‌دليل نگرانند چرا كه:

اگر نتيجة تست منفي باشد (يعني اينكه با HIV آلوده نيستند) مي‌تواند باعث آرامش خيال شود. و اگر نتيجه تست مثبت شود كارهاي بسياري براي فائق آمدن با نتيجه مثبت تست HIV و مراقبت از سلامت مي‌توان انجام داد.

اگر نتيجة تست HIV شما مثبت باشد پزشك مي‌تواند بدقت مراقب سلامت شما باشد. بسياري از كساني كه تست HIV مثبت دارند سالها سالم باقي مي‌مانند ولي اگر به سمت بيماري پيش برويد داروهاي بسياري بنام antiretroviral وجود دارند كه مي‌تواند سرعت پيشرفت ويروس و بيماري را كم كنند و نگهدارنده سيستم ايمني باشند همچنين داروهايي براي پيشگيري و درمان برخي بيماريهايي كه افراد مبتلا به HIV به آن گرفتار مي‌شوند را دريافت كنيد. همچنين ممكن است تحت درمان با داروهاي جديد در روشهاي درماني خود قرار بگيريد.

- اگر پزشك بداند كه شما HIV مثبت هستيد هنگاميكه به بيمارئي مبتلا مي‌شويد با جديت و دقت بيشتري علائم را پيگيري مي‌كند.

- اگر بدانيد كه HIV مثبت هستيد بيشتر مراقب خواهيد بود تا ديگران آلوده نشوند بعنوان مثال رابطه جنسي ايمن داشتن (safe sex) و آگاه كردن شركاي جنسي قبلي خود.

- آگاه بودن به آلودگي با HIV ، ممكن است بر روي برخي تصميمات آينده شما تأثير گذار باشد ( مثلاً در مورد تشكيل خانواده ).

چه کسي نياز به انجام آزمايش HIV دارد؟

در صورتي که شما سابقه انجام هر کدام از رفتارهاي خطرناک زير را داشته ايد٬ نياز به انجام آزمايش HIV داريد:

- استفاده از سوزن و سرنگ مشترك در اعتياد تزريقي (‌حتي براي يك بار)
- ابتلاء به بيماري هاي آميزشي (مثل سوزاك، سيفليس، تبخال و زگيل تناسلي)
- با فرد آلوده به HIV تماس جنسي "حفاظت نشده" داشته ايد.
- با فرد تزريق كننده مواد مخدر (حتي همسر) تماس جنسي "حفاظت نشده" داشته ايد.
- با فرد داراي سابقه ابتلاء به بيماريهاي آميزشي تماس جنسي "حفاظت نشده" داشته ايد.
- بدون اطلاع از سابقه ابتلاء فردي به بيماريهاي آميزشي تماس جنسي "حفاظت نشده" داشته ايد.
- با فرد داراي سابقه روابط جنسي با مردان يا زنان ديگر تماس جنسي "حفاظت نشده" داشته ايد.
- با فرد داراي سابقه روابط جنسي با نوع همجنس تماس جنسي "حفاظت نشده" داشته ايد. (خصوصاً اگر رابطه بين دو مرد بوده و در اين رابطه وي مفعول بوده باشد.)
- با فردي كه در نواحي پر خطر زندگي مي كند، تماس جنسي "حفاظت نشده" داشته ايد. (مناطقي كه در آن آمار ميزان افراد آلوده به HIV زياد مي باشد. مثلاً بعضي كشورهاي آفريقايي، کشورهاي تازه استقلال يافته روسيه، افغانستان و كشورهاي ناحيه خليج فارس) ..........................................
- استفاده از مشروبات الكلي و مواد مخدر قبل از تماس جنسي (ترياك، هروئين، قرص اكستاسي، حشيش، گرس و .... ) ..............................................................................................................
- سابقه تجاوز و سوء استفاده جنسي قرار گرفتن



چه زماني بعد از رفتار خطرناک بايستي آزمايش HIV داد؟

با توجه به اينكه از بدو ورود ويروس به بدن تا رسيدن سطح آنتي بادي به حد قابل تشخيص در آزمايش ممكن است بين 2 هفته تا 6 ماه طول بكشد. در افرادي كه رفتارهاي پرخطر داشته اما تست منفي دارند لازم است 3 ماه بعد و در صورت تداوم رفتار، هر شش ماه آزمايش تكرار شود.

انواع آزمايش هاي تشخيصي براي عفونت HIV عبارتند از :

الف ) تست هاي سنجش آنتي بادي :



1. آزمون الايزا (Elisa)

2. Western blot test

ب ) تست هاي سنجش آنتي ژن

1. RT – PCR

2. P24 antigen

DNA-PCR & RNA-PCR

در ايران:

تکرار آزمايش 6 ماه بعد از رفتار خطرناک اولين آزمايش 8 هفته بعد از رفتار خطرناک

در ايران معمولاً دسترسي به آزمايش استاندارد HIV سهل تر است. اين نوع آزمايش در ايران براي بار اول 8 هفته بعد از رفتار خطرناک به مراجعه کنندگان توصيه مي شود. ولي به دليل اينکه سرعت و ميزان توليد پادتن خون در بدن افراد متفاوت است و براي انجام آزمايش دقيقي که بتوان به نتيجه آن استنتاج کرد و جواب قطعي را ارائه داد، 6 ماه بعد از رفتار خطرناک بايستي که آزمايش تکرار شود.

آزمايش HIV-ELISA

آزمايش استاندارد HIV ٬"تست الايزا" است. اين تست٬ استاندارد جهاني براي استفاده در بيمارستان ها، بانک هاي خون و يا سازمان هاي انتقال خون مي باشد.

اين آزمايش مستقيماً خود ويروس را جستجو نمي کند. در اين روش، ميزان پادتن ( آنتي بادي) هايي که بدن شخص آلوده برعليه HIV توليد کرده، اندازه گرفته مي شود.
ELISA نسبتاً آزمايش ارزان و خيلي دقيقي است . ( اگر چه ۱۰۰٪ نيست ) در اين آزمايش ( اولين آزمايشي که عموماً انجام مي شود ) يک نمونه خون گرفته مي شود و با دور بالا دوران داده مي شود که باعث مي شود سرم خون از اجزاء جامد آن مثل سلولهاي خون جدا شود . هنگاميکه ماده معرف ELISA به سرم اضافه شود يک آزمايش شيميايي که محلول را رنگي مي کند وجود پادتن هاي HIV را مشخص مي سازد .

(وقتي که HIV وارد بدن مي شود، يک ماده شيميايي خاصي از سوي سيستم دفاعي توليد مي شود که پادتن ( آنتي بادي) ناميده مي شود. پادتن ها واکنش بدن نسبت به عفونت مي باشند. بنابراين اگر بدن شخصي پادتن عليه HIV توليد کرده باشد، به معناي آن است که شخص به HIV آلوده شده است.)
توليد پادتن در بدن به مدت زمان بين چند روز تا سه هفته نياز دارد.
آزمايشي را که بتوان به نتيجه آن اعتماد کرده و بر اساس آن شخص را نسبت به نوع سلامت خود با اطلاع کرد، دربعضي منابع بين 6 هفته تا 6 ماه و بعضي ديگر بين 8 هفته تا 6 ماه بعد از ارتباط خطرناک توصيه شده است.



Western blot test

به عنوان يك آزمون تأييد كننده به كار مي رود. كه وجود IgG برعليه چند نوع پروتئين ويروسي را بررسي مي كند . اين تست نسبت به الايزا اختصاصي تر بوده از حساسيت كمتري برخوردار است .

از آنجا که آزمايش Western blot نسبتاً گران است وانجام آن نيز مشکل است . ندرتاً به عنوان اولين آزمايش انجام مي گيرد و بيشتر در تأييد نتايج مثبت يا مشابه آزمايش ELISA بکار مي رود .

آزمايش HIV-PCR

به زبان بسيار ساده اين آزمايش مستقيماً وجود HIV در خون را جستجو مي کند.

PCR= Polymerase Chain Reaction

تست HIV-PCR ژن ويروس (DNA ) را در خون رديابي مي کند. اگر شخصي آلوده شده باشد DNA ويروس ايدز در خون او وجود خواهد داشت. ميزان اطمينان به دقت اين تست 95% مي باشد. بعضي منابع اين آزمايش را دو هفته بعد از داشتن ارتباط خطرناک (ارتباطي که به تماس مشکوک با خون منجر شود) و بعضي ديگر ابتدا 4 هفته بعد، توصيه مي کنند. معمولاً بين 5 روز تا يک هفته طول مي کشد تا نتيجه اين آزمايش دريافت شود.

از نظرهزينه اين تست به طور معمول بسيار گران تر از تست HIV-ELISA مي باشد.
در طي اين آزمايش اجزاء‌ مختلف ويروسي روي نوارهاي خاص روي صفحه آزمايش که در سرم فرد مورد آزمايش قرار مي گيرد قرار دارند ...........................................................................
اگر سرم پادتن HIV داشته باشد ، به نوارهاي ويروسي متصل مي شوند ، که باعث تغيير رنگ آنها مي شود . گر چه آزمايش HIV در حال حاضر خيلي در دسترس است . غربالگري گسترده انجام نمي پذيرد .
بـا توجه به اين كه در اين آزمون ژنوم ويروس مورد مطــالعه قرار ميگيرد لذا در تشخيص زودرس بيماري ويا نوزاد متولد شده از مادر آلوده مفيد است . بخاطر حساس بودن زياد ، موارد مثبت كاذب اين آزمون بالا است. تشخيص مثبت با PCR درهرحال بايد با تست سرولوژيك اثبات شود.
مثبت کاذب: ،‌آزمايش درصد کمي از افراد چه با آزمايش الايزا يا وسترن بلات مي تواند غلط باشد . امکان دارد تغيير رنگ اندکي در بعضي از افرادي که HIV ندارند مشاهده شود و بطور غلط به عنوان HIV مثبت شناخته شوند . .......................................................................................................
منفي کاذب : در بعضي موارد آزمايش مي تواند علي رغم وجود پادتنها نتواند تغيير رنگ نشان دهد . بنابراين کسي که آلوده به ويروس است اشتباهاً ممکن است منفي تلقي شود .

آنتي ژن P24 :

در اين روش آنتي ژن ويروس مورد بــررسي قرار مي گيرد . لذا مي تواند در تشخيص زود هنگام آلودگي كمك كننده باشد. البته در مراحل عفونت بدون علامت و يا درمان ضد ويروس ، با توجه به اينكه تعداد ويروس موجود در خون كم است ممكن است منفي كاذب داشته باشيم .



تست HIV شامل چه چيزهايي است ؟

در اغلب كشورها، مكانهاي متعددي براي انجام تست HIV وجود دارد. توصيه مي‌شود كه تست HIV در كلينيكهاي بهداشتي، نزد پزشكان يا نزد افراد مجرب در مكانهاي مخصوص مشاوره و تست HIV انجام شود (VCT).

هنگاميكه شما تصميم به انجام تست HIV بگيريد، يك پزشك يا يك مشاور مجرب، يك پرستار و يا يك فرد مجرب در امور سلامتي و بهداشت را بصورت خصوصي ملاقات خواهيد كرد ، وي براي شما توضيح خواهد داد كه تست شامل چه چيزهايي است و نتايج چه معنا و مفهومي دارند. بطور معمول، مقدار كمي نمونه از خون از دست شما گرفته مي‌شود و به آزمايشگاه براي انجام آزمايش فرستاده مي‌شود.

- جواب تست هميشه محرمانه است و تنها با رضايت شما براي ديگران بازگو خواهد شد. و حتي جواب تست بدون اجازه شما به پزشك شخصيتان هم گفته نخواهد شد.

- تست سريع (rapid test) HIV هم يك تست آنتي بادي است و مزيت آن اينست كه براي گرفتن نتيجه، لازم نيست كه مجدد مراجعه كنيد و معمولاً در عرض ٣٠ دقيقه جواب حاضر مي‌شود. تست سريع HIV به تجهيزات آزمايشگاهي و افراد مجرب نياز ندارد، اين ويژگي باعث مي‌شود تا بتوان از آن در كشورهاي فقير استفاده كرد.

تست HIV در منزل چيست؟
نمونه‌گيري در منزل

بطور كلي ، توصيه مي‌شود كه تست HIV در يك مركز بهداشتي انجام شود. اگرچه در برخي كشورها كيت‌هاي(kit) تست نمونه‌گيري در منزل موجود است. با كيت نمونه‌گيري در منزل (home sampling kit) فرد مي‌تواند يك نمونه (معمولاً نمونه خون) خود را تهيه كرده و به آزمايشگاه براي انجام آزمايش بفرستد و چند روز بعد با شماره تلفن مخصوص تماس گرفته و كد شناسايي خود را مي‌دهد و نتيجه را تلفني به او اطلاع مي‌هند. اگر نتيجه مثبت باشد يك متخصصِ سلامت، حمايت عاطفي را براي فرد تأمين مي‌كند

مزيت عمدة « نمونه‌گيري در منزل» شامل راحتي، سرعت و محرمانه بودن آن است. در كشورهايي كه تست HIV رايگان نيست « نمونه‌گيري در منزل» يك راه مقرون به صرفه براي انجام تست است ولي عدم وجود "مشاورهٔ رو در رو" قبل و بعد از انجام تست يكي از اشكالات آن است.

در ايالات متحده تنها يك كارخانه، مجوزِ FDA (سازمان غذا و داروي جهاني) را براي ساخت كيت « تست HIV در منزل» دارد.

كيت تست فوري HIV:

كيت تست فوري HIV بمعناي آن است كه نتيجه تست، بدون نياز به مشورت کردن با فرد مجرب، در همان لحظه خوانده مي‌شود. بطور كلي اينگونه تستها بخاطر دقت كم آنها و فقدان حمايت عاطفي براي فرد، توصيه نمي‌شوند. در حال حاضراين نوع تست در بسياري از كشورها بطور قانوني خريد و فروش نمي‌شود.

آمارایدز در ایران

متاسفانه آمار دقيقي در دست نمي باشد چرا که افراد در ايران مراجعه به آزمايشگاه هاي ايدز را مساوي با بي آبرويي مي دانند. 95% جامعه آماري را مردان تشکيل مي دهند چرا که زنان به علت پاره اي از مشکلات فرهنگي مراجعه نمي کنند. وتنها کمتر از 5% از جامعه آماري را زنان تشکيل مي دهند . به نظر مي رسد با فرهنگ سازي

مي توان آمار دقيق مبتلايان به ايذز را برآورد کرده و نسبت به برنامه ريزي هاي دقيق براي آنها اقدام کرد.





آمار ايذر در جهان:



بيش از 8000 مرگ بر اثر ايدز در روز و تقريبا 14000 عفونت جديد در روزدر جهان به وقوع مي پيوندد . البته در برخي موارد خود افراد از ابتلابه ويروس خبر ندارند . همچنين در برخي کشورها آمار واقعي وجود ندارد.





آرم سازمان جهانی حمایت از مبتلایان به ایدز



ساختمان شماتيک انواع ويروسها :







منابع:

1- ميکروبيولوژي جاوتز (فصل ويروسهاي RNA دار ) چاپ 2005

2- اصول تب داخلي هاريسون (عفونت هاي ويروسي از فصل 198)چاپ 2001

3- جزوه ميکروبيولوژي دکتر کريم اله قاسمي

4- جزوه ويروس شناسي دکتر کريم اله قاسمي

5- ويروس شناسي دکتر کريم اله قاسمي

6- سايت رسمي مبارزه جهاني با ايدز UNAIDS

7- WWW.IRANHIV.COM

8- WWW.EMDADEAIDS.COM



 

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: